Oyuncak dünyası, sürekli yeni ürünler geliştirirken kullanılan ham maddeler ve tasarımlarla her gün daha da zenginleşmektedir. Oysa bu yeni ürünler tamamen plastikten yapılır. Tasarımcılar günün popüler çizgi film kahramanlarına veya sanal oyunlardan beslenirken, teknolojik ses ve hareket olanaklarını kullanmayı da ihmal etmezler.
Oyuncaklar çocuk eğitiminde elbette büyük rol oynar. Oyuncakların eğitici özelliği ilk bakışta tasarımından anlaşılır. Tek sıkıntı oyuncak üretiminde kullanılan malzemeler sağlık açısından değerlendirildiğinde; parlak kırmızı renkler, çok ince küçük plastik parçalar şüphe çeker. Piyasadaki oyuncakların çoğu kurşun, civa ve diğer tehlikeli maddeler içerir. Bu durumda eğitici ahşap oyuncaklar güvenilir bir can simidi olarak karşımıza çıkıyor. Çocukluğunda hiç tahta oyuncağı olmayanlar bile doğal ahşabın oyuncakla uyumunu sağlıklı kabul eder.
İyi bir oyuncak nasıl olmalı?
Ahşap oyuncak çocuğa çok yakışır. Peki ama hangi açılardan? Dilerseniz kısaca inceleyelim.
Ahşap oyuncak modası zamanla sınırlı değildir. Bu tip oyuncaklar bazı zamanlarda veya mekanlarda yaygın olsa da, ömrü on yıllarla ifade edilebilir. Dededen, nineden toruna geçebilir bu oyuncaklar. Üstelik illa ki eski bir zamandan kalmış olması gerekmez. Bugün rafa çıkmış, zaman içinde renkleri, tasarımları değişmiş ahşap oyuncaklar da aynı o klasik hisse sahiptir ve aynı eğitsel etkilere sahiptir.
Ahşap oyuncaklar sağlam ve dayanıklıdır. Kabul edelim, çocuklar oyuncaklarına karşı her zaman çok kibar değildirler. Evinizin bir köşesinden kırık bir oyuncak parçasının çıkması neredeyse kaçınılmazdır. Ahşap oyuncaklar sadece klasik duruşları değil, sağlamlıkları nedeniyle de nesilden nesile aktarılabilirler, tabii eğer ince işçilikle üretilmiş parçalar değillerse. Normal bir ahşap oyuncak kirlenince kolaylıkla temizlenebilir. Basit çizikler dışında yüzeyi kolay kolay deforme olmaz.
Ahşap oyuncak çocukla beraber büyür, hatta gelişir. Okul öncesi çocuklar çok daha sade ve basit oyunlar oynarken, daha büyük çocuklar aynı oyuncaklarla çok daha fazla hayal gücü gerektiren ve daha karmaşık senaryolu oyunlar kurabilirler. Çocuğun zihinsel ve fiziksel becerileri geliştikçe oyuncak da gelişir. Bu yüzden diğer bir çok oyuncağı için yaş sınırlaması gerekli, hatta zorunluyken, ahşap oyuncak böyle bir sınırlamaya sahip değildir. Çok yönlü ve çok amaçlıdır, oldukça geniş aralıkta yaş ve yetenek seviyesinde çocuğa hitap edebilir.
Ahşap oyuncak hayal gücünü destekler, cesaretlendirir. Kontrolü ele alabilme yetisi kazandırır. Bazı ahşap oyuncaklar belli bir şekle sahiptir, arabadır, bebektir ya da küçük bir köpektir. Çocuk bu oyuncakların hepsini bünyesinde barındıran bir oyun kurarken hayal gücünü geliştirir. Bu oyunlara bazen ev eşyalarını bile dahi edebilir. Bazı ahşap oyuncaklar ise temel geometrik şekillerden oluşur, küp, daire ya da dikdörtgendir. Bu temel şekillerle çocuk hayal gücünün sınırlarını zorlar, el becerileri gelişir. Onlardan bir çok farklı şekilde, farklı alanlarda oyunlar üretir. Mesela, küplerden kale yaparken pencerelerin kare mi yoksa dikdörtgen mi olması gerektiğine karar verir, ya da dikdörtgen blokları yan yana getirerek bir yol oluşturur.
Özellikle daha küçük yaşta çocuklar akla gelen herhangi bir objeyi herhangi bir senaryoya kolaylıkla uydurabilir. Çocuklar oyuncakları oldukça yaratıcı şekillerde kullanabilirler. Ahşap oyuncaklar bu yeteneği destekler, çünkü diğer bir çok oyuncak gibi önceden tasarlanmış tek bir kullanım amaç ve şekli yoktur.
Ahşap sağlıklı oyuncaklar:
Ahşap oyuncak daha az dikkat dağıtır. Yani ses, alarm, ışık, kumanda gibi bir çok fonksiyonla dolu değildir, sadedir. Çocuk oyuncağa odaklanıp onu kontrol eder, oyuncak çocuğu kontrol etmez. Zihni açıktır, oyuncağın kullanımıyla ilgili farklı senaryolar üretebilir. Sesli oyuncaklar elbette çocuğun ilgisini çeker, ancak çocuğun düşünme sürecini ve hayal gücünü olumsuz etkiler.
Ahşap oyuncak çocukların birbiriyle iletişim kurmasını sağlar. Çok sesli ve hareketli oyuncaklar zaten çocukla bir nevi iletişim içindedir. Çocuk o bağı koparmaz ve oyunu tek başına oynar. Ahşap oyuncaklarsa sesli değildir, ışıkları yoktur. Bu yönü çocuğu arkadaşlarıyla beraber oynamaya teşvik eder.
Ahşap oyuncak güvenlidir.
Ahşap oyuncak el ve göz koordinasyonunu geliştirir. Farklı ebat, şekil ve renklerdeki ahşap oyuncak el-göz uyumunu olumlu etkiler. Ahşap bloklarla kale inşa etmeye çalışan bir çocuk blokları üst üste koyarken son derece dikkatlidir, çocuk yanlış bir hareketi tüm kaleyi yıkabilir. Ya da “altında, üstünde, yanında” gibi kimi temel konseptleri oyun aracılığıyla öğrenir. Ahşap üç boyutlu yap bozlarla şekillerin birbiriyle uyumunu kavrar. Tüm bunlar göz-el koordinasyonunu pozitif etkiler.
Ahşap oyuncak motor becerilerini geliştirir. Genellikle çok ince işlenmemiştir, basit bir şekle sahiptir, özellikle çok küçük çocukların rahatlıkla kavrayabileceği büyüklüktedir.
